ملیت :  ایرانی   -  قرن : 4 منبع : گنجینه دانشمندان (جلد ششم)
جناب اسماعیل بن عباد بن عباس طالقانى معروف به صاحب بن عباد منسوب به این ناحیه است و اگر نداشت طالقان كسى را جز این یك نفر براى او كافى بود كه به اكثر مناطق و اماكن فخر و مباهات كند. محدث قمى در فوائد الرضویه ص 45- گوید: پا به فضل و كمال و معالى و افضال آن قدوه ارباب جلال از آن گذشته است كه زبان بتواند ثناى او گوید چه ظاهرست كه چون جمال بغایت رسد دست مشاطه بیكار ماند و چون بزرگى و جلال بحد كمال رسد بازار وصافان شكسته گردد. آنجناب از وزراء آل‏بویه و ملجاء عوام و خواص و مرجع ملت و دولت و از خانواده شرف و عزت بوده و سالها وزارت فخرالدوله و مجدالدوله دیلمى را داشته و خدمات بسیارى به دین و مذهب نموده است. ورث الوزراة كابراً عن كابر موصولة الاسناد بالاسناد یروى عن العباس عباد و زا رته و اسماعیل عن عباد و یگانه عصر خویش در فضل و كمال و علم و ادبیت بود، علویین و سادات و علماء و فضلا نزد او محلى منیع و منزلتى رفیع داشتند. و از علماء ترویج مى‏كرد و ایشان را به تصنیف و تألیف تشویق مى‏نمود. بجهت خاطر او شیخ فاضل خبیر ماهر حسن بن محمد قمى تاریخ قم را تألیف كرده و در اول آن برخى از فضائل جناب صاحب را ذكر كرده. و نیز شیخ صدوق براى او عیون اخبارالرضا (ع) را تألیف نموده و اول آن را به ذكر دو قصیده‏اى از او در اهداء اسلام به سوى مولانا الرضا (ع) مزین ساخته. و هم ابن‏فارس كتاب (الصاحبى) را كه در لغت است به اسم او معنون كرده است و نیز شیخ اجل حسین بن على بن بابویه برادر شیخ صدوق كتابى به اسم او نوشته و ثعالبى كتاب (یتیمة الدهر) را در احوال شعراء براى او تصنیف نمود. عده‏اى از علماء اهل سنت هم به مدح و ستایش او كتابهاى خود را زینت داده‏اند. ثعالبى در وصف آن جناب گوید. لیست تحضرنى عبارة ارضاها للافصاح عن علو محله فى العلم والادب و جلالة شانه فى الجنود والكرم وتفرده بالغایات فى المحاسن و جمعه اشتات المفاخر لان همة قولى تخفض عن بلوغ ادنى فضایله و معالیه و جهد وصفى یقصر عن ایسر فواضله و معالیه... خلاصه وى اعجوبه زمان و ناده دوران و در تشیع و حب اهل‏بیت علیهم‏السلام یكتاى عصر بود حتى مردم اصفهان آن روز مذهب تشیع را نسبت به او مى‏دادند و مى‏گفتند فلانى بر دین ابن‏عباد است. آن بزرگوار تألیفات بسیار دارد از جمله كتاب محیط در لغت كه هفت جلد است و كتاب الكافى در وسائل و كتاب اعیاد. و فضائل نوروز و رساله‏اى در احوال حضرت عبدالعظیم (ع) و نیز كتاب تذكره و كتاب الوزراء و كتاب الانوار و كتاب جوهرة الجمهره و كتاب الشواهد و كتاب القضاء والقدر و كتاب الامامه كه در آن ذكر كرده تفضیل امیرالمؤمنین (ع) و تثبیت امامت آن حضرت را و غیر اینها. اشعار بسیارى در مدح ائمه علیهم‏السلام و تبرى از دشمنان آنان گفته كه برخى از آن را مى‏نگارم. ابیات جناب صاحب حب على بن ابیطالب هو الذى یهدى الى الجنة ان كان تفضیلى له بدعة فلعنة اللَّه على السنة و نیز گوید لو شق عن قلبى یرى وسطه سطران قد خطا بلا كاتب العدل والتوحید فى جانب و حب اهل البیت فى جانب و نیز فرموده قالت تحب معاویه قلت اسكت یازانیه قالت اسأت جوابیه فاعدت قولى ثانیه یا زانیه یا زانیه یا بنت الهى زانیه احب من شتم الوصى علانیه فعلى یزید لعنة و على ابیه ثمانیه آن بزرگوار در سال 326 در طالقان متولد و در 24 صفر 385 در رى وفات و جنازه‏اش حمل به اصفهان و در خانه خودش او را دفن نمودند صاحب روضات گوید قبر صاحب در اصفهان در محله‏اى معروف به باب طوقچى در میدان كهنه است و قبه‏اى دارد و در زمان ما چون منهدم گردید شیخ علامه حاج ملا محمد ابراهیم كرباسى امر به تجدید عمارت آن نمود و به زیارت او مداومتى داشت و عامه مردم تجربه كرده‏اند كه هركس به زیارت او رود یك هفته نمى‏گذرد كه خیرى عاجل نصیب او مى‏شود. ابوالحسن جوهرى در مدح او گوید. هلم للخبر المأثور مسنده فى الطالقان فغرت عین ناقله فذلك الكنز عباد و قد وضحت عنه الامامة فى اولى مخایله
فعالیت ها : : مشاهیر / عالمان و دانشمندان / حدیث شناسي و رجال مشاهیر / عالمان و دانشمندان / کلام، ادیان، مذاهب مشاهیر / عالمان و دانشمندان / فقه-اصول فقه